چرا دولت نمی‌تواند کمبودهای دارویی کشور را برطرف کند؟ از کمبود سرم و آنتی‌بیوتیک تا قطره‌های چشمی
تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۱۷۵۶۵
به گزارش همشهری آنلاین، کمبود داروهای فصلی و سرم با سرعت گرفتن تأمین آن از سوی سازمان غذا و دارو اکنون تا حدودی برطرف شده و اقدامات صورت گرفته ذخایر دارویی یک‌ماهه و ۳ماهه در کشور را افزایش داده است.
براساس اعلام سازمان غذا و دارو هم‌اکنون کمبودهای دارویی زیر یک ماه از ۲۳۷ قلم دارو به ۲۲۰ قلم و کمبودهای زیر ۳ ماه هم از ۳۷۰ قلم دارو به ۱۵۱ قلم رسیده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سجاد اسماعیلی، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با همشهری درباره دلایل بروز این کمبودها و اقدامات انجام شده برای افزایش ذخایر دارویی توضیح داده است. به اعتقاد او یکی از مهم‌ترین مشکلات این حوزه، ثبت نشدن مواداولیه دارویی در سامانه تی‌تک است. این امر منجر به احتکار، سودجویی بیشتر و حتی کاهش تولید می‌شود، اما با رفع آن، بحث زنجیره تأمین دارو از صفر تا ۱۰۰ قابل رصد خواهد بود.
دلایل مهم کمبودهای دارویی«کمبودهای دارویی ماه‌های اخیر را می‌توان با چند دلیل مورد بررسی قرار داد. اما هم‌اکنون چه درباره داروهای تولید داخل و چه داروهای وارداتی، اقدامات لازم انجام شده و سیاست‌های وارداتی بلندمدت در نظر گرفته شده تا نماینده واردکننده با اطمینان نسبت به واردات دارو برنامه‌ریزی کند.»
اسماعیلی درباره دلایل کمبودها می‌گوید: «بررسی کمبودهای دارویی طی ماه‌های اخیر نشان داد که تولید برخی داروها برای تولیدکنندگان مقرون‌به‌صرفه نبود و درخواست اصلاح قیمت داشتند. در این‌باره سازمان غذا و دارو درخواست‌ها را بررسی کرد و قیمت جدید برای آنها در کمیسیون قیمت‌گذاری صورت گرفت. البته افزایش قیمت در کوتاه‌ترین زمان در سامانه بیمه به‌روزرسانی شد تا تحت پوشش طرح دارویار، برای مردم هیچ افزایشی وجود نداشته باشد. با این اصلاح قیمت، تولید افزایش پیدا کرد.»
به گفته اسماعیلی دلیل دیگر، ترخیص نشدن مواداولیه از سوی شرکت‌ها بود که به دلیل مالیات ارزش‌افزوده ۹درصدی رخ داده بود: «در این باره مشکلی که وجود داشت، این بود که مالیات ارزش‌افزوده برای کالاهای اساسی به‌جز دارو از ۹ درصد به یک‌درصد کاهش یافت و این مسئله باعث شد که شرکت‌های دارویی اقدام به ترخیص مواداولیه خود نکنند. با رایزنی انجام شده با گمرک، هیأت دولت و مجلس، پس از ۸ماه مالیات مواداولیه دارویی مانند دیگر کالاهای اساسی درنظر گرفته شد. به همین دلیل اکنون سرعت ترخیص مواداولیه از گمرک بیشتر شده است.»
مشکلات ارزی در تأمین داروییسومین دلیل کمبودهای دارویی به‌گفته اسماعیلی مشکلات نقل و انتقال ارز است. مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در این‌باره اشاره می‌کند: «واردکنندگان برای تأمین ارز نیمایی، معطلی‌های یک‌هفته تا ۱۰روز داشتند، اما اکنون این زمان برای ثبت سفارش و تأمین ارز نیمایی به ۲۴ساعت کاهش پیدا کرده و منجر به سرعت گرفتن تأمین مواد اولیه شده است.
یکی از اقدامات مهم هم رایزنی‌های بین‌المللی برای داروهای وارداتی بود که وزارت امور خارجه و امور بین‌الملل وزارت بهداشت به این موضوع ورود کردند و همکاری لازم در این باره انجام شد تا تأمین داروهای خاص وارداتی با جدیت بیشتری صورت بگیرد.»
اسماعیلی همچنین یکی از مشکلات تأمین دارو را ثبت نشدن مواداولیه وارداتی یا تولید داخل عنوان می‌کند و می‌گوید: «هم‌اکنون ثبت دارو در سامانه تی‌تک تنها برای محصول نهایی صورت می‌گیرد و این مسئله مشکلاتی ازجمله احتکار مواداولیه دارویی از سوی برخی شرکت‌های داروساز را به‌وجود می‌آورد. بر این اساس با ثبت مواداولیه در سامانه، بحث زنجیره تأمین دارو از صفر تا ۱۰۰ قابل رصد خواهد بود.» به‌گفته اسماعیلی برآیند تمام این اقدامات باعث شد که در ستاد رصد دارو موضوع کمبودهای دارویی مدیریت شود و سرعت تأمین دارو افزایش پیدا کند.
مدیریت تجویز دارو نداریماسماعیلی درباره اینکه استاندارد ذخایر دارویی چه عددی است، عنوان می‌کند: «در این باره استاندارد مشخصی وجود ندارد. همین حالا هم در سایت FDA آمریکا بیش از ۱۰۰ قلم کمبود دارویی وجود دارد و به‌صورت نرمال هم این عدد بین ۳۰ تا ۴۰قلم کمبود دارویی در سطح جهانی است که با توجه به وضعیت هر کشوری متغییر خواهد بود.»
او در پاسخ به این سؤال که با وجود اقدامات انجام شده، همچنان کمبودهایی دارویی وجود دارد، می‌گوید: «در زنجیره تأمین دارو، اگر محصولی وارداتی باشد، تأمین آن حداقل ۳ماه طول می‌کشد تا وارد کشور شود. این مسئله درباره مواداولیه وارداتی هم باید در نظر گرفته شود که فرایند زمانی آن ۴ تا ۶ماه است. البته سازمان غذا و دارو اکنون مدعی رفع کمبودها نیست، بلکه اقدامات صورت گرفته منجر به مدیریت کمبودها شده و با درنظر گرفتن توازن توزیع، بسیاری از داروهایی که کم بودند، اکنون در دسترس هستند.»
او البته معتقد است که افزایش مصرف داروها را هم باید درنظر گرفت و در این‌باره توضیح می‌دهد: «در آبان و آذر امسال برای هر ماه بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون سرم توزیع شده و همچنان این کمبودها به‌جز در مراکز بیمارستانی وجود دارد. همین سرم سال گذشته و در پیک کرونا به‌طور متوسط بین ۱۲ تا ۱۴میلیون عدد مصرف می‌شد، اما اکنون توزیع آن ۲ برابر شده و همچنان کمبود هست.»
اسماعیلی ادامه می‌دهد: «بررسی‌های مربوط به تجویز و مصرف دارو نشان می‌دهد که عمل‌های زیبایی و غیراورژانسی از ابتدای سال‌جاری افزایش پیدا کرده و علاوه‌بر آن تجویزهای غیرمنطقی هم وجود داشته است. برخی پزشکان حتی برای یک سرماخوردگی ساده هم ۳سرم تزریقی تجویز می‌کنند! در این‌باره معاونت درمان باید نظارت بیشتری داشته باشد، تا شاهد مدیریت تجویزها هم باشیم. اگر چنین چیزی رخ ندهد حتی اگر میزان تولید به بیش از ۴۰میلیون سرم در ماه هم برسد، باز هم شاهد همین کمبودها خواهیم بود.»
همه داروهای تولیدی و وارداتی مجوز دارندمشاور رئیس سازمان غذا و دارو همچنین درباره مشکلات مطرح شده در مورد واردات داروهای بی‌کیفیت و حتی ریکال شدن بخشی از آنها هم بیان می‌کند: «در بحث ریکال آنتی‌بیوتیک‌ها، بر حسب میزان ماده مؤثره، مشخص شد که کمتر از حد مجاز بوده و به همین دلیل جمع‌آوری شد؛ اما این امر هیچ مشکلی برای سلامت مصرف‌کننده نداشته و نهایت این است که اثربخشی دارو کم و بیمار ماده مؤثره کمتری را دریافت می‌کند. کلیه داروهای تولید و وارد شده ابتدا در آزمایشگاه مرجع سازمان بررسی و سپس مجوز توزیع آنها صادر می‌شود. طی این مدت سرعت تأمین افزایش پیدا کرد اما به‌طور کلی اینگونه نبود که منجر به نادیده گرفتن کیفیت دارو شده باشد.»
۵۰ درصد کمبودهای دارویی رفع‌شده«با توجه به کمبودهای دارویی که از ابتدای سال در کشور به‌وجود آمد، سازمان غذا و دارو ۱۷ مجوز واردات صادر کرد. با افزایش ظرفیت تولید شرکت‌های دارویی، اکنون ۵۰ درصد کمبودهای دارویی برطرف شده، اما همچنان واردات سرم و آنتی‌بیوتیک تا پایان سال ادامه دارد.»
سیدحیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو با بیان این مطلب درباره واردات سرم و آنتی‌بیوتیک به همشهری می‌گوید: «از تابستان امسال با واردات سرم و از پاییز با واردات آنتی‌بیوتیک نیاز بازار برطرف شده است و تا زمانی که به ذخیره پایدار برسیم، واردات همچنان ادامه دارد. هم‌اکنون برای تهیه قطره‌های چشمی هم با کمبود مواجه هستیم و فقط ۲ شرکت، تولیدکننده این قطره هستند اما برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده تا به روش‌های مختلف نیاز داخلی به‌زودی تأمین شود.»
کد خبر 731189 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها دارومنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: دارو رئیس سازمان غذا و دارو کمبودهای دارویی ذخایر دارویی آنتی بیوتیک افزایش پیدا تأمین دارو انجام شده انجام شد هم اکنون شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۱۷۵۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلای وحشتناکی که یک قرص به ظاهر ساده بر سرتان می‌آورد
اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام می‌شود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه می‌شود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی می‌شود.
مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه می‌شود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیه‌ای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته می‌شود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها می‌شود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.
او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»